HR-expert Mercer: Belgisch pensioenstelsel van gemiddelde kwaliteit
IJsland, Nederland en Denemarken hebben beste pensioensystemen ter wereld
Belgisch systeem is niet duurzaam: vergrijzing, lage werkzaamheidsgraad en lage pensioenleeftijd zetten systeem onder druk
België beschikt over een gemiddeld pensioenstelsel, vergelijkbaar met dat in Duitsland. Ons land krijgt een B-score, lichtjes beter dan de C+-score van verleden jaar. Dit matige resultaat is vooral te wijten aan een slechte beoordeling van de duurzaamheid van ons pensioenstelsel. Dat blijkt uit de jaarlijkse analyse van HR-expert Mercer, dat de systemen in 44 landen vergeleek – goed voor 65% van de wereldbevolking.
IJsland had de hoogste totale indexwaarde (84,7), op de voet gevolgd door Nederland (84,6) en Denemarken (82,0). Thailand had de laagste (41,7). België zit in de middenmoot met een indexwaarde van 67,9.
Hoe houdbaar is Belgisch pensioenstelsel?
Die indexwaarde is het gewogen gemiddelde van de scores voor adequaatheid, duurzaamheid en integriteit. Op vlak van duurzaamheid haalt het Belgische pensioenstelsel een slecht resultaat: 36ste op 44 landen. Dat is het gevolg van de kost van de vergrijzing gekoppeld aan het lage aantal werkzame personen en de lage gemiddelde pensioenleeftijd. De vraag is dus hoe lang zo’n systeem dan houdbaar is. Voor adequaatheid (doet het systeem wat het moet doen) en integriteit (biedt het systeem rechtszekerheid en hoe betrouwbaar is het) scoren onze systemen wel goed, met resp. een 7de en 5de plaats.
Mercer formuleert ook enkele concrete voorstellen om het Belgische systeem te verbeteren:
- Maak het verplicht om een deel van de opbrengsten uit het pensioenplan op te nemen als een inkomstenstroom.
- Zorg voor een verdere uitbouw van private pensioenplannen, waardoor het niveau van de activa mettertijd toeneemt.
- Voer een minimale verplichte pensioenbijdrage in.
- Zorg voor meer flexibiliteit inzake pensioenopbouw naarmate de pensioengerechtigde leeftijd dichterbij komt.
- Verhoog de arbeidsparticipatie op oudere leeftijd naarmate de levensverwachting toeneemt.
Toenemende onzekerheid doet belang sterke pensioenplannen toenemen
Mercer en het CFA Institute publiceerden hun 14e jaarlijkse Global Pension Index. Het pensioensysteem van IJsland staat opnieuw bovenaan de lijst, met Nederland en Denemarken respectievelijk als tweede en derde op de ranglijst. Nu meer werkgevers afstappen van pensioentoezegging met vaste prestaties (DB), onderzoekt de studie ook de uitdagingen en kansen van de wereldwijde verschuiving naar pensioentoezegging met vaste bijdragen (DC), waarbij individuen een grotere financiële verantwoordelijkheid dragen.
Senior Partner bij Mercer en auteur van de studie, Dr. David Knox, benadrukt het belang van sterke pensioenregelingen in het licht van de toenemende externe onzekerheid: "Individuen nemen al enige tijd meer verantwoordelijkheid voor hun pensioensparen; te midden van hoge inflatiecijfers, stijgende rentetarieven en grotere onzekerheid over de economische omstandigheden, doen ze dat in een steeds complexere en volatielere omgeving. Ondanks verschillen in sociale, politieke, historische of economische invloeden in de verschillende landen, zijn veel van deze uitdagingen universeel. En hoewel de noodzakelijke hervormingen tijd en zorgvuldigheid vergen, moeten beleidsmakers er alles aan doen om te zorgen voor het ondersteunen, ontwikkelen en correct reguleren van pensioenregelingen."
De voorzitter en CEO van het CFA Institute, Marg Franklin, CFA, wijst op de dynamische omgeving van de beleggingsindustrie. "Sinds de eerste Global Pension Index staan het beleggingsbeheer en de pensioenindustrie in het algemeen voor buitengewone uitdagingen. Er zijn nieuwe financiële producten en strategieën nodig om voldoende rendement voor de begunstigden te realiseren. Het afgelopen jaar gingen we van een 'lager voor langer' renteklimaat naar aanzienlijke inflatiepercentages, met in sommige grote markten een verviervoudiging van de rente en voor velen een stijging van de kosten voor levensonderhoud. Dat heeft allemaal een aanzienlijke impact op het vaste inkomen van gepensioneerden."
Dit rapport biedt inzicht in hoe pensioenplannen zich aanpassen aan de veranderende omgeving. Het formuleert ook aanbevelingen voor hervormingen om de langetermijnresultaten van onze pensioenstelsels te verbeteren.
Grotere onzekerheid voor gepensioneerden door verschuiving naar ‘DC’ (vaste bijdragen)
Nu werkgevers de financiële zekerheid van ‘DB’-regelingen (vaste prestaties) opgeven, dragen individuen de risico's en mogelijkheden voor en na hun pensionering. In tegenstelling tot ‘DB’-plannen die iemand bij pensionering levenslang regelmatige inkomsten garanderen, bieden ‘DC’-regelingen een eenmalige uitkering bij pensionering. Bovendien overwegen veel regeringen de financiële ondersteuning tijdens de pensionering terug te schroeven om de financiële duurzaamheid van het land op langere termijn te waarborgen.
Hierdoor kunnen veel mensen tijdens hun pensioen niet langer rekenen op aanzienlijke financiële steun van hun vorige werkgever en/of overheid. Daarom moeten individuen de beste financiële beslissingen nemen bij hun pensionering, om de waarde van hun beschikbare DC-pensioenvermogen te maximaliseren. Net zoals diversificatie een belangrijk onderdeel is van elke beleggingsregeling, kunnen individuen ook proberen hun pensioensparen te diversifiëren tussen reguliere inkomsten, passende bescherming en toegang tot kapitaal, of verschillende bronnen van financiële steun zoals de overheid, particuliere pensioenplannen en persoonlijke spaarcenten.
"Gezinnen moeten het juiste evenwicht vinden tussen het ontvangen van een vast inkomen, toegang tot enig kapitaal en bescherming tegen toekomstige risico's, gezien de vele onzekerheden waarmee gepensioneerden worden geconfronteerd," zegt Dr. Knox.
"Het is cruciaal om te begrijpen of de pensioenstelsels over de hele wereld in staat zullen zijn om de komende decennia te voldoen aan de behoeften en verwachtingen van hun gemeenschap," gaat hij verder. "Het beste systeem is het systeem dat individuen helpt hun vroegere levensstijl te behouden na hun pensioen. Overheden, werkgevers, beleidsmakers en de pensioenindustrie moeten gebruik maken van alle beschikbare producten en polissen, zodat mensen waardig, met vertrouwen en financiële zekerheid met pensioen kunnen gaan."
2022 Mercer CFA Institute Global Pension Index
System | Overall Grade | Overall Score | Adequacy | Sustainability | Integrity |
Iceland | A | 84.7 | 85.8 | 83.8 | 84.4 |
Netherlands | A | 84.6 | 84.9 | 81.9 | 87.8 |
Denmark | A | 82.0 | 81.4 | 82.5 | 82.1 |
Israel | B+ | 79.8 | 75.7 | 81.9 | 83.2 |
Finland | B+ | 77.2 | 77.5 | 65.3 | 93.3 |
Australia | B+ | 76.8 | 70.2 | 77.2 | 86.8 |
Norway | B+ | 75.3 | 79.0 | 60.4 | 90.3 |
Sweden | B | 74.6 | 70.6 | 75.7 | 79.5 |
Singapore | B | 74.1 | 77.3 | 65.4 | 81.0 |
UK | B | 73.7 | 76.5 | 63.9 | 83.0 |
Switzerland | B | 72.3 | 68.7 | 70.5 | 80.7 |
Uruguay | B | 71.5 | 84.5 | 50.6 | 79.8 |
Canada | B | 70.6 | 70.8 | 64.7 | 78.6 |
Ireland | B | 70.0 | 75.9 | 53.5 | 83.7 |
New Zealand | B | 68.8 | 64.0 | 64.7 | 82.1 |
Chile | B | 68.3 | 60.0 | 70.3 | 78.9 |
Germany | B | 67.9 | 80.5 | 44.3 | 80.9 |
Belgium | B | 67.9 | 80.8 | 39.1 | 87.5 |
Hong Kong SAR | C+ | 64.7 | 61.5 | 52.1 | 87.6 |
USA | C+ | 63.9 | 67.5 | 61.2 | 61.7 |
Colombia | C+ | 63.2 | 65.2 | 55.3 | 71.3 |
France | C+ | 63.2 | 84.6 | 40.9 | 60.1 |
Malaysia | C+ | 63.1 | 57.2 | 60.2 | 76.9 |
Portugal | C+ | 62.8 | 84.9 | 29.7 | 73.9 |
UAE | C+ | 61.8 | 63.8 | 51.9 | 72.6 |
Spain | C+ | 61.8 | 80.0 | 28.7 | 78.9 |
Saudi Arabia | C | 59.2 | 61.4 | 54.3 | 62.5 |
Poland | C | 57.5 | 59.5 | 45.4 | 71.2 |
Mexico | C | 56.1 | 63.1 | 57.1 | 43.6 |
Peru | C | 55.8 | 54.7 | 51.5 | 63.7 |
Brazil | C | 55.8 | 71.1 | 27.8 | 70.5 |
Italy | C | 55.7 | 72.3 | 23.1 | 74.7 |
Austria | C | 55.0 | 69.8 | 22.7 | 76.5 |
South Africa | C | 54.7 | 44.2 | 49.7 | 78.4 |
Japan | C | 54.5 | 58.0 | 44.5 | 63.0 |
China | C | 54.5 | 64.4 | 39.3 | 60.0 |
Taiwan | C | 52.9 | 42.0 | 53.2 | 69.8 |
Korea | C | 51.1 | 40.1 | 54.9 | 63.5 |
Indonesia | D | 49.2 | 39.3 | 44.5 | 71.5 |
Turkey | D | 45.3 | 45.6 | 29.8 | 66.6 |
India | D | 44.4 | 37.6 | 40.7 | 60.4 |
Argentina | D | 43.3 | 55.6 | 29.4 | 42.9 |
Philippines | D | 42.0 | 40.5 | 52.3 | 30.0 |
Thailand | D | 41.7 | 41.3 | 36.4 | 50.0 |