Global Risks Report 2025:
Conflict, milieu en desinformatie belangrijkste bedreigingen

Een gewapend is voor bijna een kwart van de respondenten het grootste onmiddellijke risico voor 2025, als gevolg van verhoogde geopolitieke spanningen en fragmentatie wereldwijd.
Des- en misinformatie kunnen op korte termijn tot instabiliteit aanwakkeren en het vertrouwen in het bestuur ondermijnen, waardoor het moeilijk wordt om door samenwerking de gedeelde crises dringend aan te pakken.
Milieurisico's domineren de horizon van 10 jaar, met in het bijzonder door extreme weersomstandigheden, verlies aan biodiversiteit en ineenstorting van ecosystemen.

15 januari 2025 - De 20e editie van het Global Risks Report van het World Economic Forum onthult een steeds meer versplinterd mondiaal landschap, waar escalerende geopolitieke, ecologische, maatschappelijke en technologische uitdagingen stabiliteit en vooruitgang bedreigen. Hoewel economische risico’s dit jaar minder direct op de voorgrond staan, blijven ze een punt van zorg, verweven met maatschappelijke en geopolitieke spanningen.

Een gewapend conflict op staatsniveau wordt beschouwd als het meest urgente onmiddellijke wereldwijde risico voor 2025, waarbij bijna een kwart van de respondenten het als de ernstigste zorg voor het komende jaar beschouwt.

Mis- en desinformatie blijven voor het tweede achtereenvolgende jaar de belangrijkste kortetermijnrisico's. Dat beklemtoont de aanhoudende bedreiging voor de maatschappelijke cohesie en het bestuur, en zorgt voor verder uitgehold vertrouwen en meer verdeeldheid binnen en tussen landen. Andere belangrijke kortetermijnrisico's zijn extreme weersomstandigheden, maatschappelijke polarisatie, cyberspionage en oorlogsvoering.

Milieurisico's domineren de vooruitzichten op langere termijn: extreme weersomstandigheden, verlies van biodiversiteit en ineenstorting van ecosystemen, kritieke veranderingen in aardsystemen en tekorten aan natuurlijke hulpbronnen staan bovenaan de 10-jarige risicoranglijst. Het vijfde milieurisico in de top 10 is vervuiling, dat ook op korte termijn als een belangrijk risico wordt gezien. Dit weerspiegelt een groeiende erkenning van de ernstige gevolgen voor de gezondheid en het ecosysteem van een breed scala aan verontreinigende stoffen in lucht, water en land. Algemeen werden extreme weersomstandigheden prominent geïdentificeerd als onmiddellijke, korte- en langetermijnrisico's.

Het langetermijnlandschap wordt ook vertroebeld door technologische risico's in verband met misinformatie, desinformatie en nadelige gevolgenvan AI-technologieën.

"Toenemende geopolitieke spanningen, een breuk in het wereldwijde vertrouwen en de klimaatcrisis zetten het wereldwijde systeem onder druk als nooit tevoren", zegt Mirek Dušek, Managing Director van het World Economic Forum. "In een wereld die wordt gekenmerkt door toenemende scheidslijnen en een cascade aan risico's, hebben wereldleiders een keuze: samenwerking en veerkracht bevorderen, of toenemende instabiliteit. Er stond nog nooit zoveel op het spel."

Gebroken systemen, fragiele toekomsten

Het rapport, gebaseerd op de standpunten van meer dan 900 wereldwijde risico-experts, beleidsmakers en marktleiders die in september en oktober 2024 zijn ondervraagd, schetst een grimmig beeld van het komende decennium. Respondenten zijn veel minder optimistisch over de vooruitzichten voor de wereld op de langere termijn dan op de korte termijn. Bijna twee derde van de respondenten verwacht tegen 2035 een turbulente of stormachtige wereld, met name als gevolg van toenemende ecologische, technologische en maatschappelijke uitdagingen.

Meer dan de helft van de respondenten verwacht binnen twee jaar enige instabiliteit, het resultaat van de wijdverbreide breuk in de internationale samenwerking. Langetermijnprognoses wijzen op nog grotere uitdagingen, aangezien samenwerkingsmechanismen naar verwachting steeds meer onder druk zullen komen te staan. Maatschappelijke risico's zoals ongelijkheid en maatschappelijke polarisatie krijgen een prominente plaats in zowel korte- als langetermijnrisicoranglijsten. Toenemende bezorgdheid over illegale economische activiteiten, toenemende schuldenlasten en de concentratie van strategische middelen wijzen op kwetsbaarheden die de wereldeconomie de komende jaren zouden kunnen destabiliseren. Al deze problemen dreigen de binnenlandse instabiliteit te verergeren en het vertrouwen in het bestuur uit te hollen, wat de inspanningen om de mondiale uitdagingen aan te pakken verder bemoeilijkt.

Alle 33 risico's in de ranglijst stijgen in ‘ernst’-score op de langere termijn, wat de bezorgdheid weerspiegelt over de verhoogde frequentie of intensiteit van deze risico's naarmate het volgende decennium zich ontvouwt.

"Van conflicten tot klimaatverandering, we worden geconfronteerd met onderling verbonden crises die gecoördineerde, collectieve actie vereisen", zegt Mark Elsner, hoofd van het Global Risks Initiative, World Economic Forum. "Hernieuwde inspanningen om het vertrouwen te herstellen en samenwerking te bevorderen zijn dringend nodig. De gevolgen van niets doen kunnen nog generaties lang voelbaar zijn."

Een beslissend decennium: samenwerking als sleutel tot stabiliteit

Terwijl de verdeeldheid toeneemt en deze verbrokkeling de geopolitieke en economische landschappen hertekent, is de behoefte aan effectieve wereldwijde samenwerking urgenter dan ooit. Maar aangezien 64% van de experts een gefragmenteerde wereldorde verwacht die wordt gekenmerkt door concurrentie tussen middelgrote en grote mogendheden, staat het multilateralisme onder grote druk.

Op zichzelf terugplooien is echter geen oplossing. Het komende decennium wordt cruciaal voor leiders om te werken aan de complexe, onderling verbonden risico’s en de beperkingen van bestaande governancestructuren aan te pakken. Om een neerwaartse spiraal van instabiliteit te voorkomen - en in plaats daarvan het vertrouwen te herstellen, de veerkracht te vergroten en een duurzame en inclusieve toekomst voor iedereen veilig te stellen - moeten landen prioriteit geven aan dialoog, internationale banden versterken en voorwaarden scheppen voor hernieuwde samenwerking.